Çakmak, "Seyyid Masum Efendi'nin bu emelde biri olduğu tamamen hakikat dışıdır” der...
Seyyid Masum Efendi, kendisiyle sohbet eden kişi kimliğini açıklayıp da Fevzi Çakmak olduğunu öğrenince mahcup olur.
“-Efendim siz bir devlet ricalisiniz sizlere karşı hürmetli olmak lazım kusurlarımızı mazur görmenizi lütfen kabul ediniz.’’
Fevzi Paşa, bir edep abidesi karşısında olduğuna inanır ve “sizin durumunuza müdahil olacağım” diyerek ayrılır.
Dönemin yetkililerinden Seyyid Masum Efendi'nin neden sürgün edildiğini öğrenmek ister.
Fevzi Paşa’ya Seyyid Masum Efendi'nin serbest bırakılmasının sakıncalı olduğunu ifade eden yetkililer izahı mümkün olmayan bir cevap verirler:
“Milis kuvvetleri oluşturma ile alakalı isteğimizi kısa zamanda yerine getiren Seyyid Masum Efendi, daha sonra bu nüfuzunu bize karşı kullanabilir ihtimali olabilir!”
Âdeta donup kalan Fevzi Çakmak Paşa böyle bir zihniyeti asla doğru bulmadığını belirterek “Seyyid Masum Efendi'nin bu emelde biri olduğu tamamen hakikat dışıdır” der
Buna karşılık Fevzi Çakmak Paşa’ya gelecekte olacakların mesuliyetini almak kaydıyla serbest bırakılabileceği iletilir. Fevzi Çakmak Paşa istenen her türlü teminata hazır olduğunu bildirir ve böyle bir karardan memnuniyet duyacağını ifade eder. Nihayet Seyyid Masum Efendi serbest kalır, on beş yıl sonra Van’a intikal eder, taşınır.
Akraba ve sevenlerinin toplandığı evinde bir sevgi çemberinde ziyaret edilir. Sürgüne giderken üç yaşında öpülüp koklanan evladı Seyyid Bedreddin şimdi on yedi yaşındadır. Babasının geldiğini duyar büyük bir teveccühle ziyarete gelenlerin içinde gözleri ile babasını arar fakat tanıyamaz!
Nihayette, baba evlat hasreti sevgisi gözleri buluşturur! Kucaklaşma... Karşılıklı sevinç gözyaşları, saadet… Geçen zaman zarfında gelen talimatla takipli bir hükümlü muamelesi görür...
Bu sürenin ardından, hükûmetten beklenmedik bir karar gelir. Merkezden milletvekili seçme kanununa göre Seyyid Masum Efendi Van Milletvekili seçilir. Uzun bir sürgün dönemi, yaşlılık ve hastalığından dolayı yine kanuna riayetle (uymakla), vekâlet vermeyi tercih eder.
Milletvekilliği vekâletini Fevzi Çakmak Paşa’yla görüşmeyi temin eden hukukçu akrabası Faruk Bey'e verir. Bütün hayatı boyunca sıkıntı çekmekten müşteki olmayan (şikâyet etmeyen) ömrünü geçirdiği Bahçesaray’ın Arvas köyünde bulunan Seyyid Masum Efendi 1942 yılında vefat eder. Kabri, büyük evliya, babası ve hocası Seyyid Fehim Hazretlerinin kabrinin yanı başındadır.
Muhip Arvas
