Top
Soner Yalçın

Soner Yalçın

syalcin@sozcu.com.tr

21/03/2023

Kürt’ün siyasi yolu

Bugün… HDP, cumhurbaşkanlığı seçiminde CHP'nin başında olduğu 6'lı Masa ile birlikte hareket etmeyi konuşuyor.

Geçmiş çabuk unutuluyor:

1) Osmanlı'nın merkezi iktidarını güçlendirmek istemesiyle imtiyazlarını kaybeden feodal beyler ayaklandı. Ki bu isyanları Kürt aşiretler Cumhuriyet döneminde de sürdürdü.

2) Cumhuriyet'in köylüden alınan aşar vergisini kaldırılması, toprak reformu yapması ve ayaklanan aşiret beylerine sert çıkışı, sorunu 1960'lara kadar susturdu.

Bu süreçte Cumhuriyet devrimlerinin dondurulmasıyla feodal Kürt beyler eski güçlerine kavuşmaya, siyasette güç sahibi olmaya başladı. Önce CHP ve ardından DP listelerinden milletvekili oldular. Burada parantez açmalıyım:

Parti programında Kürt sorununa ayrı yer veren Yeni Türkiye Partisi/YTP 1961 seçiminde; Adıyaman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Erzurum, Muş, Siirt, Van, Tunceli, Gümüşhane, Sivas'ta birinci parti oldu. Ağrı, Erzincan, Kars, Mardin, Muş'ta ikinci parti oldu. İlk “Kürt partisi” YTP oldu!

3) 1960'lar ve 1970'lerde Kürt hareketi, esen güçlü sol rüzgârlardan etkilenip sorunu “sınıfsal”/ezen-ezilen olarak görmeye başladı. Kürt gençliği yoldaşları Türk gençleriyle birlikte aynı örgüt içinde sosyalizm mücadelesi verdi. PKK kuruluş kadrosunda Türkler vardı.

Kürt halkı da “demokratik sosyalizm” diyen Ecevit'in CHP'sine oy vermeye başladı. Örneğin, 1977 seçiminde CHP; Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Kars, Hakkari, Malatya, Sivas, Tunceli'yi kazandı. Toplamda CHP yüzde 41.9 ve AP, MSP, MHP, CGP, DP yüzde 55.6 oy aldı.

Araya 12 Eylül 1980'de askeri darbe girdi. Partiler kapatıldı.

★★★

Şili'den Arjantin'e kimi ülkelerde olduğu gibi Türkiye'de de 12 Eylül 1980 askeri darbesiyle neoliberalizm “iktidara” geldi. 1983'te seçimlere yeni partiler katıldı. Güneydoğu'daki oyların şampiyonu askerlerin desteklediği Milliyetçi Demokrasi Partisi/MDP oldu! Toplamda CHP yerini alan HP yüzde 30.4 ve ANAP, MDP yüzde 68.4 oy aldı. Son altı yılda Kürt oyları sağa savruldu…

Bu arada… Kendine karşı mücadele verecek sol muhalefeti bölmek isteyen küreselci neoliberalizm etnisiteyi öne çıkardı. Solculuk, “Kürtçülüğe” endekslendi. “Sınıf” mücadelesi tamamen unutuldu.

Gerek küreselci neoliberalizmin büyümesi, gerekse Sovyetler Birliği'nin yok olmasıyla Kürt hareketi etnisite merkezli oldu. Burada da parantez açmalıyım:

CHP, DP, AP vd. yıllarca seçimlerde Kürt aşiretleriyle ittifak yaptı. Sadece Ecevit bu ittifak içine solcu Kürt aydınları koydu. 1987 seçimlerinde HP ve SODEP'in birlemesiyle kurulan SHP bu tutumu devam ettirdi. Ancak bölgede Tunceli dışında varlık gösteremedi. Ama İstanbul gibi büyük şehirlerdeki Kürt oyları aldı…

Kürt çoğunluğunun umudu “neoliberalizmin Türkiye temsilcisi” Özallı ANAP oldu.

★★★

SHP listesinden milletvekili olan Mehmet Ali Eren, 19 Ocak 1988 tarihinde Meclis konuşmasında “Kürtler azınlıktır” deyince ortalık karıştı. Benzerleri çok yaşandı.

Kürtçülüğü temel alan yeni Kürt partiler sorunu sadece etnik gördü. Öyle ki, Kürt aşiret ağalarının, Kürt dincilerinin heykellerini dikti. Bu süreçte:

-Atatürk'e Cumhuriyet'e düşmanlık ettiler…

-CHP'ye oy verenleri “ulusalcı faşist” diye aşağıladılar…

– FETÖ kumpaslarına destek verdiler…

-“Yetmez Ama Evetçi” oldular…

-Kendi çatısı altına girmeyen solu tehdit ettiler. Deniz Gezmişleri, Mahir Çayanları “Kemalist” deyip anmadılar…

– Kürt oyları için “açılım yapan” Erdoğan AKP'sini umut bildiler

Emperyalizme eklemlendiler…

Uzatmayayım.

Bu politik hayat kimi haklı çıkardı?

Bugün… HDP, cumhurbaşkanlığı seçiminde CHP'nin başında olduğu 6'lı Masa ile birlikte hareket etmeyi konuşuyor.

İkinci Abdülhamit'e karşı “İttihatçı Cephe” mi demeliyim buna?

Yazıyı Paylaş

Google +

Whatsapp

Yazarın Diğer Yazıları