Devlet madalyası ve nişanlarından Atatürk kabartmasının kaldırılması sürecinde yaşananlar da yargının içinde bulunduğu durumu göstermeye yetiyor. Madalyalarla ilgili yönetmelikte 5 Kasım 2013 tarihinde yapılan değişiklikle, “Devlet Madalya ve Nişanları Yönetmeliği”nin “Devlet Nişanı” kısmında “Atatürk Kabartması”na yer verilmedi.

Türk Kamu Sen Genel Başkanlığı döneminde Genel Başkan İsmail Koncuk, yönetmelikten Atatürk kabartmasının kaldırılmasının durdurulması ve madalyalarda yer alması için Danıştay'a dava açtı. Danıştay 10. Dairesi, Atatürk'ün madalyadan çıkarılmasını uygun bulmadı. İtiraz edildi, bu kez Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu davayı ele aldı. Onlar da 10. Daire'nin kararının yerinde olduğuna karar verdi. Böylece, Atatürk kabartmasının madalyalarda kullanılması yolunda mahkeme kararı da verilmiş oldu.

KOŞULLARIN OLUŞMASI BEKLENDİ

Ama Atatürk'ü madalyalardan kaldırmak isteyenlerin geri adım atmak gibi bir niyeti yoktu. Ne yapıldı? Karar düzeltme yoluna gidildi. Bu arada, Danıştay'da üyeler değişti. 2018 yılından bu yana bekleyen dosya, koşullar oluşunca 4 Şubat 2021'de ele alındı ve bu kez önceki kararların tam tersi yönde karar verildi.

Dava Daireleri Kurulu üyeleri Hasan Güzeller, Mustafa Gökçek, Bilal Çalışkan, Hasan Önal, Fatih Terzi, Recep Kılıç, Ömer Civri, Sami Karatekin, yönetmelikten Atatürk'ün kaldırılmasını uygun buldu. Oylarıyla, Atatürk madalyadan çıkarıldı. Üyelerden Hasan Odabaşı, Muhsin Yıldız ve Bilge Apaydın, çoğunluk kararına katılmadı ve karara muhalefet şerhi koldu.

ÜÇ ÜYEDEN KARŞI OY

Odabaşı, Yıldız ve Apaydın, Atatürk'ün madalyadan çıkarılmasına karşı çıkış gerekçelerini ortaklaşa yazdıkları “Karşı oy”da şöyle belirttiler:

“Devlet Madalya ve Nişanları Yönetmeliği 7 Ekim 1988'de Resmi Gazete yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Yönetmeliğin 6. Maddesi'nde; Devlet Nişanı'nın ön yüzünde Atatürk silueti yer almakta iken, dava konusu yönetmelik değişikliği ile nişanların şekli ve nişanlarda kullanılan simgeler değiştirilmiş, nişanlarda Türk Bayrağı'nın renkleri olan kırmızı ve beyaz renkler ile ay ve yıldız motifi ve Cumhurbaşkanlığı armasında bulunan on altı kollu güneş motiflerinin tercih edildiği görülmüştür

Davacı, Devlet Madalya ve Nişanları Yönetmeliği'nde yapılan değişiklikle, devlet nişanında Atatürk kabartmasına yer verilmemesinin eksik düzenleme niteliğinde olduğunu öne sürerek yapılan değişikliğin iptalini istemiştir. Kamu hizmetlerinin hangi koşullar altında ve nasıl yürütüleceğini önceden saptamak her zaman mümkün olmadığı için, gelişen durumlara uyum sağlamak ve ortaya çıkan ihtiyaçları karşılayabilmek amacıyla düzenleyici işlemler üzerinde gerekli değişiklikleri yapmak hususunda idarelerin takdir yetkisi bulunmaktadır.

KEYFİ HAREKET EDEMEZ

Ancak, idareye tanınan bu takdir yetkisinin, idarenin keyfi olarak hareket edebileceği anlamına gelmeyeceği de açıktır.  Zira, takdir yetkisi ile idareye; ancak, hukuk kuralları içinde hareket özgürlüğü tanınmış olduğundan, yasa koyucu tarafından idareye tanınan bu yetkinin başta kamu yararı olmak üzere hizmet gereklerine ve hukuk devleti ilkelerine uygun olarak kullanılması gerekmektedir

Davalı idare savunmasında; nişanların diğer ülkelerdeki tasarımların incelenerek tasarlandığı, genel olarak devletlerin uygulamalarında nişanlarda, milli ve kültürel simgeler üzerinden uluslararası düzeyde temsiliyetin ifade edilmeye çalışıldığı, bu temsilin ‘hilal, haç' gibi dini semboller ile ‘bayrak, defne ve zeytin dalı' gibi milli ve kültürel semboller kullanılarak ifade edildiği, bu anlamda yeni tasarımlarda kullanılan Türk Bayrağı'nın ve Cumhurbaşkanlığı armasının milli, tarihi ve kültürel değerlerimizi yansıttığı ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti'ni temsil ettiğinin ileri sürüldüğü anlaşılmaktadır.

Uluslararası dostluğun gelişmesinin sağlanması amacıyla ülkelerin devlet başkanlarına Türkiye Cumhuriyeti Devleti adına verilen Devlet Nişanları'nda. Anayasa'nın sözüne ve ruhuna uygun olarak Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu, milli birlik ve beraberliğimizin simgesi olan Ulu Önder Atatürk'ün kabartmasının kaldırılması yönünde yapılan yönetmelik değişikliğinin haklı makul, somut ve hukuken kabul edilebilir bir nedene dayandırılamadığı görülmektedir.

Bu durumda, Devlet Nişanı'nda yer alan ‘Atatürk kabartması'nın kaldırılmasında yukarıda belirtilen Anayasal hükümler karşısında ‘İdarenin açık takdir hatası'nın bulunması nedeniyle, dava konusu yönetmeliğin sebep ve amaç öğeleri yönlerinden hukuka aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.”

Üç üye, karşı oy yazılarında, çoğunluk kararına katılmadı. Unutmayalım. Aynı kurul iki yıl önce tam tersi bir karar almıştı. Sahi ne oldu bu arada. Üyeler bu kararlar için mi değiştirildi?