Küresel servet dağılımı üzerine Credit Suisse tarafından yayımlanan Küresel Servet Raporu, Türkiye'de orta sınıfın servet açısından da patinaja girdiğini gösteriyor. Geçen hafta yayımlanan rapora göre, Türkiye'de 2000 yılında orta sınıf ve üstünde 6 milyon kişi varken, 2015'te bu sayı 5.7 milyona düştü. Halbuki 2000-2007 arasında, bu gruba dahil olanların sayısındaki artışın ilave 3 milyon olduğu verilerde yer alıyor. Peki, ne olmuş da bunu eritmişiz? Küresel krizle birlikte bu artış ortadan kalkmış; 2008'de 2 milyon, 2008-2015 arasında da 1.4 milyon azalış kaydedilmiş.
Türkiye kişi başı milli gelirde nasıl ki 2010'da 10 bin dolara ulaşıp 5 yıl orda patinaj yapıp 2015'le birlikte bunun altına düşmeye, geriye sarmaya başladıysa; servet açısından orta sınıfı büyütme fırsatını da heba etmiş görünüyor.
Raporda, Türkiye'de serveti 10 bin doların altında olan yetişkinlerin oranı 2014'te yüzde 75'ten 2015'te yüzde 73'e düşerken, 10 bin-100 bin dolar aralığında olanların payı 1.8 puanlık artışla yüzde 24.6'ya çıkmış. 1 milyon dolar ve üzeri serveti olanlar ise binde 1 azalmış. Ultra zenginlerin servetindeki erime, servetteki GINI katsayısını da iyileştirmiş; 2014'teki 84.3'ten 2015'te 82.1'e gerilemiş.
TÜRKİYE NAL TOPLUYOR
Raporda, Türkiye'deki orta sınıfın oranı, diğer gelişen ülkelere göre yüksek hesaplanıyor. Ancak gelişmiş olanlarla mesafe oldukça açık. Türkiye için servette orta sınıf, IMF'nin satın alma gücü paritesi hesabından hareketle 22 bin dolar-220 bin dolar aralığı olarak tanımlıyor. Türkiye'de orta sınıfta yer alan yetişkinlerin oranı yüzde 9.9 olarak hesaplanmış. Yani 5.2 milyon kişi bu grupta. Türkiye'de servette orta sınıf sayılan kişiler, toplam ülke servetinin de yüzde 27.8'ini elinde tutuyor.
Küresel Servet Raporu'nda Türkiye'deki ortalama servetin 19 bin 301 dolar, ortanca değerin de 4 bin 469 dolar olduğu not ediliyor. Her ülke için farklı orta sınıf eşiği tanımlanıyor. Örneğin, ABD'de 50 bin-500 bin dolar aralığı belirlenmiş. Buradan hareketle, orta sınıf içinde yer alan yetişkinlerin oranı gelişmiş ülkelerde çok yüksek. En iyi örnekler; Avustralya'da yüzde 66.1 iken, İtalya'da yüzde 59.7, Norveç'te yüzde 56'da. Orta sınıfın oranı; Hindistan'da yüzde 3, Rusya'da yüzde 4, Mısır'da yüzde 5, Brezilya'da yüzde 8.
Küresel boyutta orta sınıfın; küresel yetişkinlerin yüzde 14'ünü oluştururken, toplam servetin yüzde 32'sini elinde tuttuğu hesaplanmış. Küresel orta sınıfta yer alan kişi sayısının, 2000 yılında 664 milyondan yüzde 27'lik artışla 2015'te 664 milyona geldiği not ediliyor. Küresel yetişkin sayısındaki artış ise yüzde 31 olmuş. Yani orta sınıf dünyada gücünü korumuş.
GİDİŞAT HAYRA ALAMET DEĞİL!
Geleneksel sosyolojik analizde orta sınıfa toplumsal dengeyi sağlama ve düzeni oluşturma misyon yüklenmektedir .Orta sınıfın çıkarının mevcut sistemin devamından yana taraf olarak, kamusal çıkarları savundukları düşünülür. Dolayısıyla geniş bir orta sınıf dengeli bir toplumsal yapının da göstergesi olarak kabul edilir.
Roger Cohen, “kayda değer bir orta sınıfa” sahip olmayı sosyal hareketin itici gücü olarak görür.
Yukarıdaki raporda da açıkça ifade edildiği ve günlük yaşamda da kolayca gözlemlediğimiz üzere, Türkiye'de orta sınıfın sayısı sürekli olarak azalmaktadır. Toplumsal denge unsuru olarak görülen orta sınıfın yani orta direğin yok olması; ekonomik anlamda ülkenin en alttakiler ve en üstekiler olarak ayrılması sonucunu doğurmaktadır. Gelir ve servet eşitsizliğinin zirve yaptığı ülkeleri yönetmenin çok çok zor olacağını şimdiden siyasilere hatırlatmakta fayda var.
“Zayıf, daima adalet ve eşitlik ister, halbuki bunlar kuvvetlinin umurunda bile değildir.” -Aristoteles
