Top
11/02/2023

Verilerle 6 Şubat Depremleri ve Özellikleri

Türkiye, 6 Şubat günü "yüzyılın felaketi" olarak adlandırılan bir yıkıma uyandı. Sabah 04.17'de merkez üssü Gaziantep-Kahramanmaraş sınırında olan 7.8'lik büyük bir deprem yaşandı. Bunun sonucunda Kahramanmaraş, Gaziantep, Hatay, Adıyaman, Diyarbakır, Şanlıurfa, Malatya, Adana, Osmaniye ve Kilis olmak üzere 10 ilde büyük bir yıkım gerçekleşti. Ancak ne yazık ki yıkım bununla sınırlı kalmadı ve ilk depremin ardından yine Antep, Maraş ve Malatya'da biri 7,5, biri 6,7, diğer ikisi ise 6,0 büyüklüğünde olan; ilk deprem tarafından tetiklenmiş dört büyük deprem daha gerçekleşti. Ancak bölgede yaşanan deprem zincirinin mahiyetine rağmen yıkım ve felaket boyutunu artıran temel etken bölgedeki yapı stokunun gerekli şartları sağlamaması, diğer bir deyişle insan ve ihmal unsuru oldu. Dolayısıyla bölgede yaşanan afeti "yüzyılın felaketi" yapan depremin istisnai yapısına ek olarak ihmalkarlıktır.

Tüm bunlara rağmen depremin ardından arama-kurtarma ve yardım çalışmaları ile birlikte sosyal medyada yoğun bir yardım çağrısı ve bilgi akışı, benzer şekilde geleneksel medyada da yine yoğun bir bilgi ve yorum akışı başladı. Bu noktada hem sosyal hem de geleneksel medyada özellikle yaşanan felaketin mahiyeti ile alakalı olarak hem mezenformasyon hem de dezenformasyon olarak adlandırabilecek, sorunlu bilgi-yorum üretimi ve dolaşımı başladı. Dolayısıyla güvenilir ve doğru bilgi, deprem sonrası hayati olmayan meseleler arasında en çok ihtiyaç duyulan başlıklardan biri haline geldi.

Deprem Zinciri, Büyüklüğü ve Şiddeti
ABD Jeoloji Ajansı (USGS) verilerine göre ilk deprem, 7.8 büyüklüğünde, yaklaşık 17.9 km derinliğinde ve saat 04.17'de gerçekleşti. Buna müteakip, genellikle medyada kendine pek yer bulamayan ve yalnızca 11 dakika sonra, ilk depreme oldukça yakın bir yerde 6.7 büyüklüğünde bir deprem daha gerçekleşti. Hali hazırda yıkımın büyük çoğunluğu bu iki depremden sonra gerçekleşmişken saat 13.24'te 7.5 büyüklüğünde 10 km derinliğinde, yıkım etkisi oldukça büyük bir deprem daha meydana geldi. Bu depremden yalnızca iki dakika sonra, Malatya merkez üslü 6.0, yine bu depreme çok yakın bir bölgede 25 dakika içerisinde 5.8 ve 5.7 büyülüğünde iki deprem daha gerçekleşti. Son olarak da 15.02'de Maraş-Göksun'da 6.0 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. İlk depremden bu yana ise bölge 160'dan fazla artçı ve/veya tetiklenmiş deprem oldu. Dolayısıyla bölgede 6 Şubat'tan bu yana bir deprem zinciri olduğu ve bu zincirin en büyük yedi halkasının henüz 11 saat dolmadan art arda gerçekleştiği görülmektedir.

Buna ek olarak deprem zinciri ve büyüklüğü ile birlikte şiddet etkeni de dikkat çekiciydi. Gerek sosyal gerekse geleneksel medyada birbiriyle sık şekilde karıştırılan büyüklük ve şiddet ayrımına dikkat çekmek gerekmektedir. Bu noktada şiddeti, kabaca depremin yeryüzündeki etkisinin yoğunluğu şeklinde tanımlamak mümkündür. Dolayısıyla insanlar tarafından hissedilen kısmı depremin büyüklüğü değil, daha çok şiddetidir. Modified Mercalli Intensity (MMI) olarak adlandırılan ve I-XII arası derecelendirilen şiddetin ölçeği, depremin derinliği, gerçekleştiği fay hattının yapısı ve depremin türü gibi çeşitli değişkenlere bağlıdır. Bu doğrultuda IX ve üzeri dereceye sahip depremler gerçek anlamda şiddetli ve istisnai olarak tanımlanmaktadır. Antep ve Maraş'ta gerçekleşen 7.8 ve 7.5 şiddetli iki deprem de IX derecesinde şiddete sahiptir.

Yazıyı Paylaş

Google +

Whatsapp