Yılın ilk çeyreği sıradışı bir şekilde geride kalıyor. Ocak ayı, yatırımcıların hisse senetlerine yüklenmesiyle borsalar yılı iyi başladı. Faizin tepe yapacağı düzeyler fiyatlanırken, 2008 sonrasının en yüksek tahvil getirileri pek çok yatırımcıya cazip geldi. Enflasyon tehdidi daha az ve büyüme daha sağlam görünüyordu. Ancak yılın başlangıcındaki bu iyimserlik çok uzun soluklu olmadı.
➔Şubat ayında hava dönmeye başladı ve ardından mart ayında uç veren banka krizi ile finansal piyasalar ve finansal sistem sarsıldı. Geleceğe yönelik korkular ilk çeyreği, geçen senenin ilk çeyreği gibi bir kâbusa çevirdi.
➔İkinci çeyreğe yönelik ufukta daha şimdiden yeni karabulutlar görüldü bile. Banka krizinin finansal piyasalar için şok etkisi yarattığı ve krediler üzerinden ekonomiyi daraltıcı rol oynayacağı açık.
NEDEN HEDEF DEUTSCHE BANK?
➔Banka krizi ABD bölgesel bankacılığından çıktı. 8-24 Mart arası bölgesel bankaların değer kaybı yüzde 16.6’yı buldu.
➔Avrupa UBS-Credit Suisse birleşmesini sindirmeye çalıştığı haftada Almanya’nın en büyüğü Deutsche Bank gündeme geldi. Son üç gün içinde bankanın hisse senetleri yüzde 13.2 değer kaybetti.
➔Banka krizinin başlangıcı olarak 8 Mart’a göre ise değer kaybı yüzde 26.6’ya ulaştı. Commerzbank ve diğer Alman bankaları da benzer şekilde hızla değer yitirdi. Dax Banka Endeksi’nin 8 Mart’a göre yüzde 25.6 düştü.
➔Yine bu süreçte bankaların iflas sigortası CDS primleri yaklaşık iki katına çıktı. Deutsche Bank’ın CDS’i son üç günde 111.27 puandan 202.76’ya yükseldi.
➔Yeniden yapılanmış, yönetim kadrosunu gençleştirmiş, üst üste 10 çeyrek kâr açıklayan, 1.4 trilyon euro aktife sahip, sermaye ve ödeme gücü yüksek Deutsche Bank’ın neden piyasanın bir sonraki hedefi haline geldiği konusunda bir netlik yok.
➔Almanya Başbakanı Olaf Scholz gibi, Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde da AB bankacılık sistemine güvenilmesi çağrısında bulundu. Lagarde, Avrupa'nın bankacılık sektörünün “çok dirençli" olduğunu belirtti.
BANKA KRİZİNDE HAFTALIK TEKRAR
➔Yetkililerin açıklamalarının piyasalar tarafından ne kadar kabul göreceğini ise önümüzdeki günlerde göreceğiz.
➔Eğer yetkililer güven konusunda piyasaları iknada yetersiz kalırlarsa yılın ikinci çeyreği birinci çeyreğini aratabilir.
➔Banka krizi başlayalı üç hafta oldu. İlk iki haftaya her iki kıtada banka kurtarmaları ve çeşitli önlemlerle başladık. Bu yazı pazar akşamı kaleme alınırken üçüncü haftaya yönelik önlemler henüz ortada yoktu. Ama gidiş böyle olacaksa haftaya kalmaz yeni önlemleri ve kararları duyarız.
➔Her haftaya bir büyük önlem ve banka kurtarmayla girmek sanki normalleşiyor.
➔40 yıllık banka 48 saat içinde battı. Dünya devlerinden Credit Suisse üç gün içinde devrildi ve hafta sonu UBS ile birleştirildi. Avrupa’nın devi Deutsche Bank üç günde kendini yangının ortasında buldu.
➔Banka krizlerinde yangınlar çok hızlı gelişiyor, itfaiye de hızlı yetişiyor doğrusu.
SOSYAL MEDYA KRİZDE OYUN MU DEĞİŞTİRDİ?
➔Bu hızlanmanın ve ani gelişmelerin temelinde ise sosyal medya gerçeği yatıyor. Son banka krizinin yaşandığı 2008’de sosyal medya bu kadar gelişmiş ve yaygınlaşmış değildi.
➔Geleneksel medya daha yaygın ve etkindi ve bu medya geçmişten gelen birikime, hafızaya, ilkelere, kontrole sahipti. Gecikmeli ve atıl çalışıyordu. Yazılı basın günde bir kez yayın yapıyordu.
➔İlk defa tam teşekküllü sosyal medya döneminde bir banka krizi yaşıyoruz.
➔Özellikle ABD’de yaşanan banka krizinde sosyal medya üzerinden çıkan söylenti ve korku, yangını akıl almaz bir hızla hem piyasalara hem sıradan mevduat sahiplerine sıçrattı.
➔Sosyal medya üzerinden tetiklenen “bankaya hücum” olaylarının krizlere yönelik oyunun kuralını kötü yönde hızla değiştirdiği görülüyor.
➔Çünkü sosyal medya çok yaygın, herkesin cebinde, hemen herkes hem içerik üretiyor hem içerik tüketiyor.
➔İçeriklerin denetim veya kontrol mekanizması yok gibi. Her şey anlık yaşanıyor. Uyku da yok, kesintisiz 7 gün 24 saat çalışıyor. Hafta sonları tatil değil.
➔Halbuki klasik medya, kamusal kurumlar, otoriteler ve piyasalar geceleri uyuyor, tatilleri de var. Çünkü onlar birer insan.
➔Sosyal medya içinde yer alan içerik üreticilerinden bir kısmı ise insan bile değil, robot. Sahibi belli olmayan robotlar işin içindeyse sosyal kelimesi de fazla, medya tanımı da.
AB VE EURO’NUN EN ÇOK SICAK HAFTASI
➔Böyle bir sosyal medyada iki günlük hafta sonu tatilinde neyin kaynatıldığını bilemesek bile tahmin etmek zor değil. Bunu daha net biçimde piyasalar açıldığında yapılacak fiyatlamalardan göreceğiz.
➔Ancak söz konusu Almanya’nın en büyük bankasıysa durum çok daha kritik hale geliyor. Oyun ve spekülasyon bu bankanın yıkılması üzerine kurulu gibi görünüyor.
➔Yıkılan en büyük banka olarak diğerlerini de peşinden sürükleyecek ve olay Almanya’nın üstüne yıkılacak. Bu ülkenin başı ağrıyacak.
➔Almanya’nın başı ağrıyacaksa AB’nin de, Euro’nun da başı ağrıyacak demektir.
➔Sorun büyük ve kolay bir kurtarma formülü bulmak da zor. Piyasalardaki kan kaybı durdurulamazsa Alman devini satın alacak bir Avrupalı çıkması zor, belki ABD bir büyük banka devreye girebilir.
➔Mart ayının son haftası Avrupa ve banka krizinin seyri açısından çok sıcak geçmeye ve en kritik hafta olmaya aday.
EKONOMİ SON DARBEYİ ALDI MI?
➔Yılın ilk çeyreğinde başlayan banka krizi büyüdü ama henüz aşılamadı. İkinci çeyreğe küresel piyasalar böyle ciddi bir yükle giriyor.
➔Bu yükle birlikte ikinci çeyrekte piyasalar dip yaparsa tam da 2022 yılının benzeri yaşanabilir. Yılın ikinci yarısında toparlanma başlayabilir. ➔Gerek ABD ve gerekse Avrupa’da faiz oranlarının artmaya devam etmesinin yanında banka krizinin yaşanmaya başlaması kredi piyasaları sıkıştıracak. Bu nedenle resesyon bir ihtimal olmaktan çıkıp reel bir tehdit haline geldi.
➔Fed Başkanı Jerome Powell da, “bankacılık sorunlarının yavaşlayan ABD ekonomisi için önemli etkileri olan bir kredi sıkışıklığına yol açacağını” söyledi.
➔Hatta Fed’i faiz artırımından alıkoyacak kadar. Piyasalar mayıs ayı için artık Fed’den faiz artırımı fiyatlamıyor, hatta hazirandan itibaren faiz düşüşünü bekliyor.
