Top
Abdurrahman Yıldırım

Abdurrahman Yıldırım

ayildirim@htgazete.com.tr

05/06/2020

Borsa coşkusunun en iyi yanı

Gelişmiş ve gelişen tüm dünya borsaları korona virüsün ilk aşamasında 17 Şubat’tan 23 Mart’a kadar süren 5 haftada MSCI Endeksi ile yüzde 33.7 değer kaybetti.

-Küresel piyasaları ipten alan temel gelişme FED ile ABD’nin öncülüğünde tarihin en büyük para ve mali destek paketlerinin açıklanmasıydı. Milat da 23 Marttı.

Dünyadaki para selinin büyüklüğü 9 trilyon doları aştı.

-Para seli hala durmuyor, yeni eklenmelerle devam ediyor. Dün ECB varlık alımını 600 milyar euro daha artırılacağını açıkladı.

-Faiz oranları da korona salgını öncesinde zaten tarihin en dip seviyesindeydi. Salgın sırasında dibin de dibine indi. Libor oranları üçte iki düzeyinde geriledi.

-Bunların üzerine ekonomilerin yeniden faaliyetlere açılması da geldi. Normalleşme yolundaki bu adımlara piyasalar yüksek bir pirim verdi.

PİYASA CANLANMASININ İYİ YANI

-Bunların sonucunda da 23 Mart’ta 380.038 ile dip yapan MSCI Tüm Dünya Endeksi 3 Haziran’da 528.800’e çıktı. Dip seviyeye göre borsaların primi yüzde 37.7’ye vardı. -Piyasaların düşüşleri gibi, yükselişleri de aynı sertlikte gerçekleşiyor. Ama henüz

18 Şubat’taki 580.023’lük rekor düzeye varılamadı. Dünya borsalarının küresel salgın öncesindeki rekor düzeyini yakalamaya yüzde 8.8’lik fark kaldı.

-Finansal piyasalardaki bu canlanmanın en iyi tarafı da, ekonomi için yol gösterici, destekleyici ve cesaretlendirici olmasında, servetleri ve mali varlık kayıplarını telafi etmesinde yatıyor.

-Dolayısıyla küresel salgında belirginlik sağlandığında ya da sona gelindiğinde tüketimi ve yatırımları yapacak hazır bir kitle de olmuş olacak.

NASDAQ’TA TEKNOLOJİ FARKI

-Ekonomik temeller açısından bazı piyasalar ve sektörlerin salgın öncesi rekor düzeylerine dönmesi de normal. Teknoloji sektörünün ve şirketlerinin bu süreçten güçlenerek çıkması buna iyi bir örnek. Küresel salgından en karlı çıkan sektör teknoloji.

-Nitekim bu sektör şirketlerinin yoğunlaştığı Nasdaq Endeksi’nin rekor düzeyini yakalamasına sadece yüzde 1 fark kaldı. 19 Şubat’ta 9.838 puanla rekora çıkan Nasdaq Endeksi dün 9.716 puana kadar yükseldi. 23 Mart’taki dip noktasına göre artışı da yüzde 46.5 ile diğer ABD borsalarına ve dünya borsalarına fark attı.

-Yeni dönemde ön plana çıkacak sağlık sektörü için de benzer bir durum söz konusu olabilir. Belki bir iki sektör daha bulunabilir.

EKONOMİYE VİRÜS DE Mİ GİRMEDİ?

-Ancak borsaların küresel salgın öncesindeki düzeyine topluca yükselmesinin ekonomik gerekçeleri ortada yok.

-Ekonomilerin normale dönmesi ve normal büyümeyi yakalaması en azından gelecek yılın işi.

-Üstelik bu normalleşme, korona salgınının seyrine de bağlı. Virüste ikinci dalganın önümüzdeki kış mevsiminde yaşanma ihtimali de var. İkinci dalganın yaşanması halinde gelecek yılki ekonomik normalleşme de riske giriyor.

-Hiçbir şey olmadıysa ekonomiye virüs de mi girmedi? Virüsün dünya GSYH’nı bu yıl ve gelecek yıl toplamda 9 trilyon dolar kadar azaltacağı hesaplanıyor. Açılan paketlerin toplam büyüklüğü de yaklaşık bu kadar.

-Devletlerin bütçe açıkları büyüyor, borçları artıyor, borçluluk oranları sürdürülemez düzeylere yaklaşıyor. İşsizlik artıyor. Tedarik zincirlerinin bozulmasını, şirket maliyetlerinin artmasını ve karlarının düşmesini de eklemek gerekiyor.

REKOR DÜZEYLER GEÇİLİR Mİ?

-Salgın öncesi rekor düzeylerinde zorlanan borsalar şimdi yaşanan ekonomik kayıplara rağmen belki o seviyelerini yakalayıp geçecekler.

-Şirketlerin uğrayacağı kar kayıplarının borsalarda telafi edilmesinin yolu, para seliyle bulundu. “Paranın gözünü seveyim” sözü tam bu durum için söylenmiş. Piyasaların bakış açılarını değiştiriyor, ortalığı toz pembe gösteriyor, cesaretlendiriyor.

-Salgın öncesi 11 yıldır devam eden rallinin ana nedeni paraydı, şimdi daha da fazla para oldu.

ARTIK HER ŞEYİN BAŞI PARA

-Hayatta “Her şeyin başı sağlık”tır. Bunun finansal piyasalardaki karşılığı “Her şeyin başı ekonomidir.”

-Ancak 2008 kriziyle bu temelden giderek uzaklaşılıyor. Pandemi sonrası aynı durum yeniden güçlenerek geri geliyor. Varlık fiyatları ve finansal piyasalar sağlam ve olması gereken temelden değil, suni bir zemin üzerinden yükseliyor.

-Para vererek borsalarda yaratılan bu coşkusunun galiba en iyi yanı ekonomileri canlandırma, yol gösterme, cesaretlendirme servet etkisi olsa gerek.

Yazıyı Paylaş

Google +

Whatsapp